Męski układ rozrodczy ma do wykonania trzy zadania:
– wytworzyć męskie komórki rozrodcze (plemniki),
– wyprodukować testosteron,
– wprowadzić nasienie do dróg rodnych kobiety.
Budowa męskiego układu rozrodczego jest ściśle związana z pełnionymi przezeń funkcjami.
Najważniejszym narządem są jądra. Jądra to parzyste gruczoły leżące poza jamą brzuszną. Zbudowane są z wielu cienkich kanalików nasiennych, we wnętrzu których powstają plemniki. Prawidłowy rozwój gamet męskich wymaga temperatury o 2,5 – 4 stopni niższej niż temperatura ciała człowieka. Dlatego jądra leżą w mosznie, której zadaniem jest utrzymywanie właściwej temperatury. Między kanalikami nasiennymi występują komórki wytwarzające hormony płciowe – przede wszystkim testosteron.
Bezpośrednio na jądrach leżą najądrza. Podobnie jak jądra, są narządami zbudowanymi z licznych kanalików. Powstają tam substancje odżywcze dla plemników, dzięki którym gamety dojrzewają uzyskując pełną ruchliwość. Przechowywane w najądrzach plemniki mogą zachować zdolność zapłodnienia nawet do 42 dni. Z najądrzy plemniki przechodzą do nasieniowodów.
Nasieniowody są dwa, podobnie jak jądra i najądrza. Są to przewody przeprowadzające plemniki z najądrzy do cewki moczowej. Mają po około 50-60 centymetrów długości. W końcowej części każdy nasieniowód rozszerza się wrzecionowato tworząc tzw. bańkę nasieniowodu, której wydzielina pobudza plemniki do ruchu.
Tuż przed końcem nasieniowodów znajdują się pęcherzyki nasienne. Pęcherzyki nasienne – prawy i lewy – są to niewielkie, płaskie wypuklenia nasieniowodu. Wytwarzają wydzielinę, która zawiera substancje stanowiące materiał odżywczy i źródło energii dla plemników. Wydzielina ta jest żółtawym gęstym płynem o odczynie zasadowym. Usunięcie pęcherzyków nasiennych zwykle pociąga za sobą niepłodność.
Kolejnym narządem jest prostata. Prostata jest nieparzystym gruczołem leżącym pod pęcherzem moczowym. Inaczej nazywana jest gruczołem krokowym albo sterczem. Jej wydzielina stanowi około 20 procent nasienia i ma za zadanie stworzyć plemnikom środowisko wodne, dzięki czemu mogą się one poruszać. Gruczoł ten wytwarza także substancje o właściwościach hormonalnych – prostaglandyny, które ułatwiają podróż plemników w drogach rodnych kobiety. Nasieniowody przechodzą przez prostatę i tu łącza się z cewką moczową.
Cewka moczowa jest przewodem wyprowadzającym nasienie i mocz na zewnątrz ciała.
Jako narząd układu wydalniczego wyprowadza mocz z pęcherza na zewnątrz a jako narząd układu rozrodczego wyprowadza nasienie zawierające plemniki. Ma długość od 15 do 20 centymetrów. Umieszczona jest w prąciu czyli penisie.
Penis (prącie, członek męski) służy do wprowadzania nasienia do dróg rodnych kobiety, czyli jest męskim narządem kopulacyjnym. Jest zbudowany z ciała gąbczastego i ciał jamistych, które wypełniając się krwią powodują erekcję czyli wzwód prącia. Dzięki temu penis staje się większy i sztywniejszy a to umożliwia stosunek płciowy, podczas którego gamety są wprowadzane do dróg płciowych kobiety.
